TANZİMAT VE SERVET-İ FÜNUN ROMANINDA BATILI BİR EĞLENCE KÜLTÜRÜ: BALO

A WESTERN ENTERTAINMENT CULTURE IN TANZIMAT VE SERVET-I FUNUN NOVELS: BALLS

TANZİMAT VE SERVET-İ FÜNUN ROMANINDA BATILI BİR EĞLENCE KÜLTÜRÜ: BALO

 
Author : Funda BULUT    
Type :
Printing Year : 6
Number : 20
Page : 39-65
DOI Number: :
Cite : Funda BULUT , (6). TANZİMAT VE SERVET-İ FÜNUN ROMANINDA BATILI BİR EĞLENCE KÜLTÜRÜ: BALO. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 20, p. 39-65. Doi: .
    


Summary
XIX. yüzyılın sonu XX. yüzyılın başlarında meydana gelen sosyo-kültürel değişimin gündelik hayatta görünürlük kazandığı en belirgin alanların başında Osmanlı eğlence hayatı gelir. Bu dönemde tiyatro, sinema, opera, sirk, kumpanya, balo ve suare gibi Batı kökenli eğlenceler ile oldukça canlı ve renkli bir görünüme sahip olan İstanbul’da ülkedeki Batılılaşmanın prototipi sayılan “Beyoğlu ve Galata”, balolarıyla ünlü eğlence merkezleridir. Çağdaşlaşmanın bir sonucu ve göstergesi kabul edilen Türk romanının da ihmal etmediği önemli bir tema olan eğlence hayatı ve mekânları, kurgusal eserlerde Avrupai normlara göre şekillenmeye başlayan Osmanlı yüksek tabakasının eğlence anlayışları ile birlikte aktarılır. Bu çalışmada, Tanzimat ve Servet-i Fünûn dönemi romanlarında yer alan, Avrupa kökenli bir eğlence türü olan balo, eğlence hayatının maddi ve manevi kültür unsurlarıyla birlikte Batılılaşma çizgisinde değerlendirilmiştir. Tanzimat dönemi romanlarında Avrupa ile kıyaslanan Osmanlı baloları, sefahat ve tüketim nedeniyle eleştirilirken, Servet-i Fünun dönemi romanlarında yüksek bir zevk ve eğlence hayatına ait bir eğlence türü olarak görülmüş; sosyal hayatı tamamlayıcı bir unsur olarak ele alınmıştır. Tanzimat ve Serveti Fünun dönemi yazarları, balo başlığı altında romanlarında eğlence hayatında kadının konumlandırılması, gayr-i meşru birliktelikler, kadın ve erkeğin davranış biçimleri, kadının metalaştırılması, erkeğin kamusal hayatta özgürleşmesi, tüketim ve sefahat… gibi birçok konuya da değinmiştir.

Keywords
Tanzimat ve Servet-İ Fünûn Dönemi, Roman, Batılılaşma, Eğlence Kültürü, Balo.

Abstract
Ottoman entertainment life is the leading area where socio-cultural change that occurred at the end of XIX century and beginning of XX century gained visibility in daily life. In this era, western-origin entertainments such as theatre, cinema, opera, circus, company, ball and soiree and in Istanbul, “Beyoglu and Galata”, considered as a prototype of Westernization in the countryhaving a rather vivid and colorful appearance are entertainment centers famous with their balls. Entertainment life and places which are significant themes not ignored by Turkish novels that are considered to be a result and indicator of modernization are relayed along with the entertainment understandings of Ottoman higher class that started to be shaped according to European norms in fictional works. In the present study, balls, which take place in Tanzimat and Servet-i Funun era novels and a European origin entertainment type, were evaluated at the line of Westernization along with the material and spiritual culture elements of the entertainment life. Ottoman balls were compared with Europe in Tanzimat era novels and criticized because of dissipation and consumption, and in Servet-i Funun era novels, they were regarded as an entertainment type of high pleasure and entertainment life and treated as an element completing social life. Tanzimat and Servet-i Funun era writers addressed many subjects as well in their novels under the ball heading such as placement of women in the entertainment life, illegitimate couplings, behavior types of women and men, commoditization of women, liberation of men in public life, and consumption and dissipation.

Keywords
Tanzimat and Servet-i Fünûn Eras, Novel, Westernization, Entertainment Culture, Balls.