Abstract


TÜRKİYE'DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ALANINDA BECERİLER ÜZERİNE YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN ÇEŞİTLİ KRİTERLERE GÖRE İNCELENMESİ

Sosyal bilgiler eğitimi alanında 2005 yılından sonra beceri kavramıyla ilgili birçok çalışma yapılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada da, 2010-2021 tarihleri arası sosyal bilgiler eğitimi alanında beceriler üzerine yapılan lisansüstü tezlerin çeşitli kriterlere göre incelenerek, araştırma eğilimlerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışma, nitel araştırma yönteminden, durum çalışma deseninde tasarlanmıştır. Veriler doküman incelemesi yöntemiyle elde edilmiştir. Araştırmanın veri kaynağı olarak, 01.01.2010-15.12.2021 yılları arası Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Ulusal Tez Merkezi’nde yer alan, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bilim Dalı ve Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalı’nda hazırlanmış, 113 lisansüstü tez belirlenmiştir. Çalışmada uzman görüşünden yararlanılarak geliştirilen tez inceleme formunda yer alan ve araştırmanın analiz birimini oluşturan, yazar cinsiyeti, tez türü ve yayınlama yılı, yapıldığı üniversite, tezlerde ele alınan beceriler, çalışma/örneklem grubu, araştırma yöntemi, veri toplama araçları ve verilerin analiz/çözümlemesinde kullanılan yöntemler göre lisansüstü tezleri içerik analizine tabi tutularak incelenmiştir. Örneklem seçiminde, amaca dayalı örneklem alma tekniği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bazı sonuçlar şöyledir: Sosyal bilgiler eğitimi alanında beceriler üzerine en fazla tezin kadınlar tarafından üretildiği; en çok 2019 yılında tez hazırlandığı; Gazi Üniversitesi’nde yapılan tezlerin oranının diğer üniversitelere göre yüksek olduğu; en fazla empati becerisi üzerine tezin yapıldığı bunu eleştirel düşünme ve harita okuryazarlığı becerileri üzerine yapılan tezlerin takip ettiği, işbirliği becerisi üzerine tez hazırlanmadığı; çalışma grubu/örneklem seçiminde en çok 7. sınıf öğrencilerinin tercih edildiği; nicel araştırma yönteminin en fazla kullanılan araştırma yaklaşımı olduğu; farklı veri toplama araçlarından ve analiz yöntemlerinden faydalanıldığı; veri toplama aracı olarak görüşme formu, başarı testi ve doküman taramasından yoğun şekilde yararlanıldığı tespit edilmiştir. Elde edilen bulgulardan yararlanılarak, Türkiye ve yurtdışında, sosyal bilgiler eğitimi alanında beceriler üzerine yapılan lisansüstü tezlerin karşılaştırmalı olarak ele alındığı; beceriler üzerine yayınlanmış makale çalışmalarının çeşitli kriterlere göre incelendiği; tezlerde, farklı çalışma grubu/örneklemin tercih edildiği, belli becerilerin değil az ya da hiç ele alınmayan becerilerin araştırıldığı tez çalışmasının yapılması önerilmektedir.



Keywords

Sosyal bilgiler eğitimi, beceri, lisansüstü tez, tez inceleme, YÖK.





References