Summary


ORTAOKUL DÜZEYİNDEKİ ÇOCUK KİTAPLARINDA OKUL, MÜDÜR VE ÖĞRETMEN METAFORLARI

Bu araştırmada, ortaokul düzeyindeki çocuk kitaplarında bulunan okul, müdür ve öğretmen metaforları incelenmiştir. Araştırmanın amacı güncel literatürde tanımlanan çağdaş okul, çağdaş müdür, çağdaş öğretmen kavramlarına karşın çocuk kitaplarında metaforlar yoluyla oluşturulan okul, müdür ve öğretmen kavramlarını belirleyip bunların arasındaki uyumu sorgulamaktır. Öğrencilerin okudukları kitaplardaki metaforlarla zihinlerinde oluşabilecek okul, müdür ve öğretmen kavramlarını tespit etmek de araştırmanın amaçları arasında yer almaktadır. Nitel araştırma yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen bu araştırmada ortaokul düzeyindeki 30 çocuk kitabı incelenmiştir. İncelenen dokümanların seçiminde doğrulayıcı doküman analizi kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından incelenen kitaplardan doğrudan alıntılar yapılarak araştırmanın verileri toplanmış ve bu veriler Microsoft Office Word programının yardımıyla dijital ortama aktarılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler içerik analizi kullanılarak incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda incelenen çocuk kitaplarındaki okul metaforlarının fiziksel şartlar, eğitim şartları ve canlı bir varlığa benzetilme açısında üç tema altında toplandığı; müdür ve öğretmen metaforlarının ise fiziksel özellikler, karakter özellikleri ve mesleki özellikler temaları altında toplandığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca araştırmada tespit edilen bu metaforların içerdikleri anlamlar üzerinden olumlu, olumsuz ve tarafsız özelliklere sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ancak incelenen çocuk kitaplarında okul, okul müdürü ve öğretmenlerin genel olarak olumsuz metaforlarla anlatıldığı, tespit edilen metaforlarla literatürde olması gereken okul, okul müdürü ve öğretmen kavramlarının uyuşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Tespit edilen bu metaforlarda okul; hapishaneyi, orduyu, askeriyeyi andıran zincirlere, kilitli kapılara ve demir parmaklıklı pencerelere sahip sınırlandırıcı bir yer olarak betimlenmiştir. Müdürler ise aşırı disiplinli, zorba, sinirli, otoriter olarak betimlenirken polise, gardiyana, komutana benzetilmişlerdir. Çalışmanın sonucunda öğretmenlerin sevecen, pozitif, güler yüzlü, anlayışlı olmalarıyla ilgili olumlu metaforlar tespit edilmiştir. Ancak olumlu metaforlar olmasına rağmen öğretmenlerin kitaplarda öfkeli, saldırgan, sert, anlayışsız, korkunç karakter özellikleriyle değişime kapalı, antidemokratik olmak gibi olumsuz metaforlarla daha çok öne çıktıkları sonucuna ulaşılmıştır.



Keywords

Okul, okul müdürü, öğretmen, metafor.



References