Abstract


İŞ DOYUMU ÖLÇEĞİNİN FAKTÖR YAPISINA İLİŞKİN DFA, AYEM VE İKİ FAKTÖR MODELİ ÇERÇEVESİNDE KANITLAR

Tek boyutlu modellerde puanların bir boyutun göstergeleri olduğu varsayılır, ancak verilerde tek boyutluluğu sağlamak her zaman mümkün değildir. Bu nedenle ölçme araçlarının faktör yapısı ilişkili faktör modelleri, bifactor (iki faktör) ve ileri düzey faktör modelleri olmak üzere farklı alternatiflerle incelenebilir. Bu çalışmanın amacı Hackman ve Oldham (1980) tarafından geliştirilmiş ve Gödelek (1988) ve Güler (1990) tarafından Türkçe’ye uyarlanmış iş doyumu ölçeğinin faktör yapısını öğretmenler üzerinde incelemektir. Ölçeğin uyarlanan biçimine ait sonuçlar faktör analizine dayalı değildir. Ayrıca ölçeğin güncel çalışmalarda halen bu paylaşılan ilk sonuçlara dayalı olarak kullanıldığı görülmektedir.  Ölçeğin orijinali ve uyarlanmış formu yarım bırakılmış ifadelere yanıt vermeyi gerektirmektedir. Bu çalışmada yarım bırakılmış ifadeler soru şeklinde sorularak ölçek maddeleri uygulanmıştır. Bu nedenle ölçeğin faktör yapısını incelemek ve revize edilebilmesi noktasında ek bilgiler elde etmek amacıyla ölçek Burdur merkezde görev yapan 318 öğretmene uygulanmıştır. Uygulanan ölçme aracı 14 maddeden oluşan 5’li Likert tipindedir. Ölçeğin faktör yapısına ilişkin farklı görüşler bildirildiğinden bu çalışmada tek faktör, iki ve üç faktörlü DFA (Doğrulayıcı Faktör Analizi) ile iki ve üç faktörlü Bifactor DFA (B-DFA), iki ve üç faktörlü AYEM (Açımlayıcı Yapısal Eşitlik Modeli) ve Bifactor AYEM (B-AYEM) modelleri test edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre tüm modeller karşılaştırıldığında a üç faktör B-AYEM ile elde edilen uyum indesklerinin kabul edilebilir düzeyde kaldığı görülmüştür. Tek ve iki faktörlü modellerde model veri uyumu sağlanmamıştır. Ayrıca ölçekte yer alan bazı maddelerin kendi faktörü dışında faktör yükü gösterdiği gözlenmiştir. Ölçekten daha geçerli ve güvenilir puanlar puanlar elde edebilmek amacıyla ölçeğin tek boyutlu kullanılabileceği önerilmiştir.



Keywords

İki-faktör model, çapraz yüklenme, açımlayıcı yapısal eşitlik modeli, iş doyumu, doğrulayıcı faktör analizi.





References