Summary


TÜRKÜ SÖZLERİNDE ŞİDDET ÇAĞRIŞTIRAN İFADELER: İÇ ANADOLU BÖLGESİ ÖRNEĞİ

Şiddet, doğuştan gelen bir davranış olmasının yanı sıra sonradan öğrenilen davranışları da kapsar. Kişinin yetiştiği, sürekli iletişimde olduğu aile, arkadaş çevresinden ve kitle iletişim araçlarından görerek öğrendiği, kimi zaman uyguladığı, zaman içinde yayılması muhtemel toplumsal bir sorundur. Sadece fiziksel olmayıp, psikolojik, bireysel, kültürel, toplumsal ve cinsel boyutları ile ele alınması gereken bir olgudur. Kültürün devamlılığını sağlayan halk türküleri incelendiğinde şiddetin farklı boyutlarını içeren sözlerin varlığı dikkati çeker. Bu çalışma, toplumun duygularının dışavurumuna ilişkin önemli ipuçları veren ve nesiller aracılığı ile aktarılan türkülerin, geleneksel unsurların yanı sıra şiddetin de farkına varmaksızın gelecek nesillere aktarılması ve şiddete ilişkin unsurların zaman içinde kanıksanmasına aracı olduğu düşüncesinden yola çıkılarak yapılandırıldı. Bu çalışmanın tüm verileri, TRT nota arşivinden elde edilen TRT halk müziği repertuvarında yer alan 6517 türküden oluşmaktadır. Araştırma kapsamında TRT halk müziği repertuvarında yer alan toplam 6517 türkü doküman analizi yöntemi ve belgesel tarama modeli kullanılarak incelendi, şiddet içeren kelime yoğunluğuna göre bölgeler saptandı. Bu çalışma, TRT halk müziği repertuvarına kayıtlı toplam 1440 türkü –İç Anadolu Bölgesi kapsamındaki yörelere ait içinde 203 halk türküsü ile en çok şiddet içeren kelimenin tespit edildiği İç Anadolu Bölgesi ile sınırlandırıldı. Bölge içinde türkü sözlerinde en fazla şiddet unsuru içeren türkülerin yüzde 21 ile Sivas, yüzde 12 ile Kayseri en az ise yüzde 1 türkü ile Aksaray, yüzde 1 türkü ile Karaman ili olduğu tespit edildi. Türkü sayısı oranına bakıldığında ise yüzde 25,8 ile Niğde, yüzde 25,4 ile Çankırı yöresine en az oranın ise yüzde 12,8 ile Yozgat ve yüzde 8’ lik oran ile Sivas yöresine şiddet unsuru içeren türkülerin kayıtlı olduğu tespit edildi. Türkü sözlerinin şiddet türü, şiddet boyutu yönüyle analizi sonucunda yüzde 32 ile en fazla psikolojik boyutun, yüzde 7’ lik oran ile de en az cinsel boyutun varlığı tespit edildi. Şiddet içeren türkülere ilişkin ayrıntılı veriler çalışmada grafiksel olarak sunulmaktadır.



Keywords

Folk Song, Violence, Folk Music, Document Analysis, Musicology.



References