A.GESAR’IN “ANTEP’İN VAROLUŞ MÜCADELESİ” ADLI KİTABI VE ANTEP ERMENİLERİNİN İŞGALLER SIRASINDA TUTUM VE DAVRANIŞLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME –BİR PARADOKSUN ANATOMİSİ-
Asadur Khederian, 1893 Kayseri doğumludur. Eserlerinde “A. Gesar” takma adını kullanmıştır. Uzun süre Amerika’da hayatını sürdürmüş, kısa bir zaman ikamet ettiği California’da Ermenice bir gazetenin editörlüğünü yapmıştır. Bazı Ermeni yazarların İngilizce olarak kaleme aldıkları eserleri Ermeniceye aktarmıştır. Ermeni gazetelerinden “Hayrenik”de çalışan Khederian, Ermeni Devrimci Federasyonu üyelerinden ve Ermeni ulusal tarihinin önemli kabul ettiği şahsiyetlerinden biri olan Misak Torlakian’ın hatıralarını da 1953’te kitap haline getirmiştir. 1955 yılında hayatını kaybeden Khederian, “Antep’in Varoluş Mücadelesi” adlı kitabında, özellikle Nisan 1920 ve Aralık 1921 arasında meydana gelen hadiseleri, Ermenilerin savunma hattında çalışmış bir şahıs olarak, kendi perspektifinden anlatmıştır. Kitabı Türkçeye çevirenlerin ifadesiyle, ilgili konu hakkında farklı ve alternatif bakış açılarının yakalanması için karşılaştırmaların yapılması elbette ilmî açıdan önemlidir. Ancak hatıratlar, tarihî olayları analiz etmede oldukça faydalı olmalarının yanında, temkinli yaklaşılması gereken materyallerdir. Bu sebepten dolayı olaylar, sadece kişisel bakış açılarıyla değil, resmî evraklarla da aktarılmalıdır. Gelişmelerin etkin taraflarına kulak verilirken, bilgiler mutlak surette belgeler ve resmî kayıtlar süzgecinden geçirilmelidir. Hatıratlarda, her iki tarafın da kullandığı dilin ve sahip oldukları hissiyatın bir hayli milliyetçi olması doğal kabul edilebilir. Önemli olan, yine çevirenlerin de vurguladığı gibi, aynı tarihte, aynı coğrafyada aynı faillerin yer aldığı, aynı olayların “nasıl anlatıldığı?” sorusunun cevabı üzerinden gerçeği yakalamaktır.

Keywords
Gaziantep, Ermeniler, Tehcir, Milli Mücadele, Fransa